Bu kitapta İslâm düşüncesinde bilgiyi aklî ve/veya mistik zeminlere oturtma yönündeki gayretleri İslâm düşüncesinin en etkili isimleri üzerinden ortaya koymaya çalışılmaktadır. Hem zengin dinî, kültürel ve düşünsel kaynaklardan beslenen hem de birçok farklı alt dallara ayrılmak suretiyle ekollerin oluşumuna imkân veren İslâm düşüncesini mutlak sınırlar içinde görmek ve bu konu hakkında son noktayı koyduğunu iddia etmek bu düşünce sisteminin büyüklüğünü idrak edememekten ileri gelir. Bununla beraber, bilginin aklîliği derken bu kitapta ne kastediliyor? Kitabın ilerleyen bölümleri bütünüyle yazarın çizdiği çerçeve içerisinde bir anlama sahip olacaktır. Zira aynı şeye farklı açıdan bakan kişilerin gördükleri şey aynı değildir. Akıl, en genel anlamıyla insanın idrak yetisi olarak alâmet-i fârikasıdır. Aklîlik; insanın, eldeki değişken verilerden değişmeyeni bulması, hissedilenden his ötesi idrake geçmesi, fizikten metafiziğe ulaşması için tüm sonuçları sebeplere “izah edilebilir" ve “tutarlı” bir şekilde bağlamasıdır. Bilginin aklîliği ise bilginin, beşerî çabayla tutarlılık ve izah edilebilirlik çerçevesinde üretilmesi veya elde edilmesidir. Akıl, pasif bir alıcı ve dönüştürücü değil, bununla beraber bilgi üretici ve kendisine verilmeyeni keşfedicidir. Ancak bu keşfin sonucu hem iç tutarlılığa sahip olmalı hem de muhakkak izah edilebilmelidir.
