Dünya kamuoyu pek bilmese de bir avuç Kuzey Kafkasya insanının küçük bir toprak parçasında tutunabilmek için yüzyıllar boyunca verdiği mücadele gerçekten yürek burkucudur.
Bu coğrafyada milattan yüzyıllar öncesinden beri var olduğu bilinen insanların nüfusunun halen 5 milyonlarda seyrediyor olması; yine o coğrafyaya ait olup vatanı dışında yaşayan insanların nüfusunun bugün o ülkede yaşayan yerli nüfustan daha fazla olması bu yürek burkucu tarihin dramatik bir yansımasından başka nedir ki?
Kuzey Kafkasyalıların cengaver kavimlerle yüzyıllar boyu sürdürdüğü mücadele 19. yüzyılın ikinci yarısında yenilgiyle sonuçlanınca vatanları işgal edilmiş kendileri de dünyanın dört bir yanına çil yavrusu gibi dağıtılmışlardır.
(...)
Bu bölgenin ve insanlarının yaşadığı tarihin parçaları Bizans Gürcü Rus Pers Selçuklu Osmanlı İngiliz v.d. ülkelerin kaynak ve arşivlerinde yatmaktadır. Kafkasya'nın ve Kafkasyalıların doğru tarihini yazabilmek için bütün bu merkezlerdeki kayıtların taranması bütün belge ve bilgilerin tek tek gün yüzüne çıkartılmaları gerekmektedir. Ancak bu şekilde bugün bir iskelet halinde bulunan Kafkas tarihi ete ve kasa büründürülebilir.
Bahsi geçen arşivlerin en önemlilerinden birisi hiç şüphesiz ki Osmanlı'ya ait olanlardır.
Kuzey Kafkasya Tarihinden Belgeler -1- Kafkasevi Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Merkezi'nce Osmanlı arşiv belgeleri üzerinde yapılan uzun ve yorucu çalışma ile hazırlanmıştır. Devam ettirilmesi düşünülen bir serinin kitaplaştırılmış ilk cildidir.
Bu kitapta yer alan sadeleştirilmiş 126 belgeden en eskisinin tarihi 1775 en yenisinin tarihi de 1921'dir. Osmanlıca bilip orijinal metne bakmak isteyenler için ise belgelerin okunabilir fotokopileri kitabın sonuna yerleştirilmiş.
Ayrıca tasnif edilen belge özetleri hızlı tarama yapmak isteyenlere yardımcı olacak şahıs ve yer isimleri indeksi de araştırmacılara büyük kolaylık sağlayacaktır.
