Türkçeye aktarılmış hâliyle: "Dinle neyden ki hikâyet etmede / Ayrılıklardan şikâyet etmede" dizeleriyle başlayan Mesnevi'de ney'in dilinden hikâye edilen şikâyet parçanın bütünün ayrılığı ruhun dünya gurbetine sürgünüdür.
Kamışlıktan koparılarak sılasından ayrı düşürülen ney'in bağrı kızgın demirlerle dağ- lanmıştır. İşte bu yüzdendir ki ney bütün meclislerde "ayrılıktan şikâyet" eden yanık ezgiler fısıldar kulaklarımıza. İdrakimize sunulan "ruhun" Tanrı'dan kopan bir nur ve kudret parçası olarak insan varlığına "üflenme"sinin öyküsüdür. İnsan bedeninin kafesi içerisinde gurbet hayatı yaşayan ruh kendi sılasına dönmek yani koptuğu bütüne katılmak için çabalar. Bu çabada ona eşlik edecek olan aşk ve çiledir. Aşk "hüsnü- mutlak" olan bütünün tecellilerini anlamak ve tecellinin sahibinden gayrısına bağlanmamaktır.
