Bütün tarihi öğrenmek ve bir vak'alar koleksiyonu olarak tam ma'nâsıyla bilmek esâsen imkânsız olduğu gibi ma'nâsızdır da; çünkü tek tek vak'aların yekûnu olan yorumun işe karışmadığı bir tarih faydalı değildir. Halbuki tarihî hâdiseleri anlamaya çalışır hâdiselerin sebeplerini izah etmeye kalkışarak kendinize göre bir tarih yorumu yaparsanız; tarih değil tarih felsefesi
yapmış olursunuz. Tarih felsefesi tarihi yorumlamak tarih hakkında düşünmek demektir.
